Bất kì một môn thể thao nào cũng đều có những quy định và luật chơi bóng rổ riêng để bảo đảm tính công bằng và thể thức thi đấu. Trong bóng rổ cũng vậy, từ ban tổ chức cho tới người chơi cũng đều cần phải tuân thủ những quy tắc trên sân. phía dưới là tổng hợp toàn bộ các luật bóng rổ mới nhất mà bất cứ cầu thủ nào cũng cần phải nắm rõ nếu như mong muốn tham gia môn thể thao này.
Luật bóng rổ – Đội bóng
1. Quy định về đội bóng
– Không có quá 12 cầu thủ được phép tham dự thi đấu gồm có cả đội trưởng và cầu thủ dự bị.
– Một đội bóng rổ sẽ có một đào tạo viên chính và một trợ lý đào tạo viên (nếu có)
– Những thành viên có nhiệm vụ khác như nhân viên y tế, phiên dịch, nhân viên tổng hợp và thống kê,.. có thể được phép ngồi tại khu vực ghế ngồi của đội với số lượng tối đa là 5 người.
– Sẽ có 5 cầu thủ chính thức được thi đấu trên sân. Và các cầu thủ này sẽ được thay thế bởi cầu thủ dự bị khi trọng tài cho phép họ vào sân thi đấu.
2. Trang phục thi đấu và đồ dùng cá nhân
Trang phục thi đấu
– Quần với áo cùng màu từ mặt trước đến mặt sau.
– Áo phải được bỏ trong quần (sơ vin áo). Các cầu thủ được phép mặc áo liền quần
– Nếu như mặc áo lót và quần lót bên trong thì phải mặc cùng màu với quần áo thi đấu.
– Trên áo có ghi số áo tượng trưng cho mỗi cầu thủ trong đội. Số áo giữa các cầu thủ là không giống nhau. Bất kể biểu tượng hay chi tiết trang trí nào cũng phải đặt cách số áo ít nhất là 5cm.
3. Chấn thương
– Trong trường hợp có bất kỳ cầu thủ nào trong cuộc đấu bị chấn thương thì trọng tài có khả năng dừng cuộc đấu
– Nếu một cầu thủ chấn thương không thể tiếp tục thi đấu sau 15s hoặc cần điều trị ngay thì đội bóng có cầu thủ chấn thương đó sẽ phải thi đấu ít hơn 5 cầu thủ.
– Đào tạo viên và trợ lý đào tạo viên đi theo đội có khả năng vào sân thi đấu để xem xét trạng thái chấn thương của cầu thủ trước khi thay thế họ bằng một cầu thủ dự bị khác nếu như được phép của trọng tài.
– Nếu một cầu thủ chấn thương bị chảy máu hoặc vết thương vẫn còn rỉ máu thì phải được thay bởi cầu thủ khác. Họ có khả năng xin trở lại sân nếu máu ngừng chảy và được băng bó cẩn thận.
– Nếu cầu thủ chấn thương được nhận quả ném phạt thì các cầu thủ trong đội có khả năng thay thế thực hiện quả ném phạt đấy.
Quy định về hiệp đấu và thời gian thi đấu theo luật chơi bóng rổ
1. Thời gian xảy ra của một cuộc đấu bóng rổ
- Thời gian của một hiệp đấu bóng rổ theo luật bóng rổ có thể được diễn ra trong vòng 10 phút.
- Thời gian nghỉ giữa các hiệp đấu là 2 phút kể cả hiệp phụ, chỉ có thời gian nghỉ giữa hiệp 2 và hiệp 3 là 15 phút.
- Thời gian chuẩn bị trước khi cuộc đấu khởi đầu là 20 phút.
- Nếu trong 4 hiệp đấu mà tỉ số của cuộc đấu vẫn không phân định được thắng thua thì cuộc đấu có thể được đẩy đến với những hiệp phụ. Thời gian của mỗi hiệp phụ sẽ là 5 phút, hai đội sẽ thi đấu cho tới khi có kết quả cách biệt.
- Nếu trọng tài nắm rõ ràng có lỗi vi phạm xảy ra vừa lúc tín hiệu thông báo kết thúc thời gian thi đấu thì các quả ném phạt sẽ được thực hiện ngay khi kết thúc thời gian thi đấu.
2. Bắt đầu và kết thúc của một hiệp, trận đấu
- Một hiệp đấu bắt đầu khi có một cầu thủ chạm bóng theo đúng luật thi đấu bóng rổ.
- Trọng tài sẽ không cho cuộc đấu diễn ra nếu một đội thiếu người (không đủ 5 người).
- Trước khi hiệp một và hiệp thi đấu thứ 3 của trận đấu xảy ra thì hai đội có khả năng khởi động tại khu vực của mình.
- Trong hiệp thi đấu thứ 3 thì 2 đội phải đổi sân khi hiệp đấu đi hết một nửa thời gian.
- Trong tất cả các hiệp phụ thì các đội sẽ thi đấu theo đúng như vị trí của hiệp đấu thứ 4.
- Thời gian của hiệp đấu chính hay hiệp phụ sẽ kết thúc khi có âm thanh báo kết thúc cuộc đấu vang lên.
3. Tình trạng của bóng rổ theo luật bóng rổ mới nhất
Có hai tình trạng của một quả bóng trong thi đấu bóng rổ là bóng sống và bóng chết.
Bóng sống:
- Khi các cầu thủ đang nhảy tranh bóng theo đúng quy định trong luật.
- Cầu thủ thực hiện ném phạt.
- Thực hiện quả ném biên, cầu thủ được trao bóng để ném biên.
Bóng chết:
- Bóng còn được gọi là bóng chết khi VĐV ném bóng thành công, hay quả ném phạt được thực hiện xong.
- Khi trọng tài thổi còi dừng cuộc đấu, vì một nguyên nhân nào đấy.
- Khi đồng hồ phát tín hiệu hiệp đấu kết thúc, thì cũng tính là bóng chết.
- Khi đồng hồ 24 giây phát tín hiệu.
- Khi một cầu thủ của một bên nào đấy phạm luật và trọng tài nổi còi cho dừng trận đấu lại
4. Va chạm trong thi đấu bóng rổ
- Đây còn gọi là nguyên tắc hình trụ tức là một cầu thủ được quyền di chuyển trong khoảng không gian bao quanh họ: Phía đằng trước của bàn tay người kiểm soát bóng, phía sau mông, mép ngoài cánh tay và chân.
- Dễ dàng là trong khoảng không gian của người kiểm soát trái bóng, họ có quyền bật nhảy ném bóng mà không cầu thủ đối phương nào được cản trở không đúng luật.
- Với cầu thủ phòng ngự, một cầu thủ phòng ngự chiếm được vị trí của mình trong hai trường hợp đối mặt với đối phương và 2 chân chạm đất.
- Cầu thủ phòng ngự có thể đứng tại chỗ, bật nhảy tại chỗ hoặc di chuyển sang bên cạnh hoặc di chuyển về phía sau để giữ vị trí phòng ngự hợp luật ban đầu.
5. Bắt lỗi mang tính ý thức thi đấu trong luật bóng rổ
- Cũng như rất nhiều những môn thể thao khác, tinh thần thể thao trong bộ môn bóng rổ rất được coi trọng.
- Bất kỳ VĐV, HLV vi phạm luật chơi bóng rổ về ý thức thi đấu đều bị tính là vi vi phạm pháp luật.
- Cầu thủ hoặc HLV có những lời lẽ và hành động phản cảm trên sân đều bị tính là phạm vào ý thức thi đấu của cầu thủ.
- Vận khích lệ dùng những tiểu xảo nhằm ngăn cản đối phương, một cách không theo qui định của pháp luật. Cầu thủ cố ý gây thương tích cho đối phương.
- Các cầu thủ hay HLV sử dụng lời lẽ hoặc hành động không đúng mực để phản đối quyết định của trọng tài. đáng chú ý phạt nặng với trường hợp cầu thủ hay ban đào tạo của cả hai đội đánh nhau trên sân đấu.
Luật bóng rổ – phạm luật
1. Cầu thủ từ bên ngoài biên và bóng ở ngoài biên
– Khi một phần thân thể của cầu thủ tiếp xúc với mặt ngoài đường biên hoặc chạm vật gì khác ở trên không hoặc ngoài đường biên thì cầu thủ đấy ở ngoài đường biên.
– Bóng từ bên ngoài đường biên khi bóng chạm phải một cầu thủ hoặc một người khác ở ngoài đường biên/giá đỡ bảng rổ, mặt sau của bảng rổ hoặc bất kỳ thứ gì khác ở phía trên cao của sân.
2. Luật dẫn bóng
– Một lần dẫn bóng khởi đầu khi một cầu thủ trong đội giành được quyền làm chủ bóng sống. Sau đó họ ném, đập hoặc dẫn bóng xuống mặt sân và chạm bóng một lần nữa trước khi bóng được chạm bởi người khác.
– Một cầu thủ không được dẫn bóng lần thứ hai Khi mà đã kết thúc lần thứ nhất trừ khi giữa hai lần dẫn bóng cầu thủ đó mất quyền làm chủ bóng khi: ném rổ/chạm bởi cầu thủ đối phương/chuyền bóng bị chạm bởi cầu thủ khác.
3. Luật chạy bước trong bóng rổ
– Luật chạy bước xảy ra khi một cầu thủ đang cầm bóng sống trên tay và di chuyển vi phạm pháp luật theo bất kỳ hướng nào của một hoặc hai chân vượt quá những quy định của điều luật này.
– Chân trụ được xác định khi cầu thủ cầm bóng sống và bước 1 hoặc nhiều bước về bất kỳ hướng nào cùng với một chân trong khi chân khi vẫn giữ ở điểm tiếp xúc với mặt sân.
4. Luật bóng rổ 3 giây
Luật 3 giây quy định một cầu thủ của đội đang kiểm soát bóng sống ở phần sân trước không ở trong khu vực giới hạn của đối phương liên tục quá 3s khi đồng hồ thi đấu đang chạy.
5. Luật 8 giây
Luật 8 giây quy định bất cứ cầu thủ nào giày được quyền làm chủ bóng sống ở phần sân sau của đội mình phải rất nhanh chuyển bóng sang phần sân trước trong thời gian là 8 giây. nếu quá thời gian này thì có nghĩa đội bóng đấy đã vi trái luật bóng rổ căn bản (luật 8 giây).
6. Luật 24 giây
Những điều luật khi thi đấu bóng rổ
1. Luật nhảy tranh nóng
Khi trọng tài tung bóng giữa cầu thủ của hai bên gọi là nhảy tranh bóng.
* Những trường hợp nhảy tranh bóng
– Vào đầu mỗi một hiệp đấu, trọng tài cho nhảy tranh bóng ở vòng tròn giữa sân.
– Hai bên cùng giữ bóng, khi có một hoặc nhiều đấu thủ của cả hai đội có một hoặc hai bàn tay giữ chặt bóng mà không có đấu thủ nào giành được.
– Khi cả hai bên cùng phạm lỗi.
– Khi hai trọng tài đưa ra quyết định không đồng nhất.
– Khi bóng sống bị kẹt tại bảng rổ.
* Quy định về nhảy tranh bóng
– Trong khi nhảy tranh bóng hai đấu thủ nhảy tranh bóng sẽ đứng cả hai chân trong nửa vòng tròn gần rổ của đội mình với một chân gần
tâm của đường thẳng ở giữa vòng tròn.
– Trọng tài đứng giữa hai đấu thủ tranh bóng tung bóng lên theo đường thẳng đứng và cao hơn độ cao mà hai đấu thủ có thể nhảy tới.
– Bóng được chạm bởi một hoặc nhiều bàn tay của một hoặc hai người nhảy tranh bóng một khi bóng lên tới điểm cao nhất.
* Những trường hợp nhảy tranh bóng phạm luật
– Khi bóng chưa lên tới điểm cao nhất đã có một trong hai đấu thủ nhảy tranh bóng chạm tay, hoặc ra khỏi vị trí tranh bóng khi bóng chưa ra khỏi vòng tranh bóng.
– Chạm bóng qua hai lần
* Nhảy lên bắt bóng hoặc đấm bóng.
– Có hành động thô bạo hoặc động tác cản trở đến động tác tranh bóng của đối phương: dẫm lên chân đối phương, đẩy người người …
– Khi nhảy tranh bóng dẫm vạch.
Những trường hợp này trọng tài sẽ trao bóng cho đối phương phát bóng biên gần với vị trí phạm luật.
2. Luật bóng ra biên và luật phát bóng biên
– Đấu thủ giữ bóng từ bên ngoài vạch biên, dẫm vào đường biên.
– Bóng chạm vào đấu thủ đã ra biên hoặc chạm bất cứ người vật trên đường biên, giá đỡ bảng, mặt sau của bóng.
– Bóng ra ngoài biên khi có đấu thủ cuối cùng chạm bóng.
* Xử phạt
Cho đối phương phát bóng bên ở gần nơi trái luật, không phát bóng biên ở ngay sau bảng rổ.
* Những trường hợp phát bóng biên phạm luật:
– VĐV phát bóng biên dẫm vạch biên.
– VĐV phát bóng biên trực tiếp vào rổ.
– VĐV phát bóng biên quá 5 giây chưa đưa được bóng vào trong sân.
Những trường hợp này trọng tài cho đối phương phát bóng biên tại vị trí gần đấy.
3. Luật bóng được tính điểm và giá trị của điểm
– Bóng được tính điểm là khi bóng sống lọt vào rổ từ phía trên và ở trong rổ hoặc lọt qua rổ.
* Đội tấn công ném bóng vào rổ đối phương có thể được tính điểm như sau:
+ Mỗi một quả phạt được tính 1 điểm.
+ Bóng vào rổ ở trong vòng tròn 6,25 m được tính 2 điểm.
+ Bóng vào rổ ở ngoài vòng tròn 6,25 m được tính 3 điểm.
– nếu một đấu thủ vô tình ném bóng vào rổ của mình, điểm sẽ được tính cho đội trưởng của đối phương.
– nếu cố tình ném bóng vào rổ của mình là sẽ bị trái luật.
4. Luật can thiệp vào bóng
– Khi ném rổ đấu thủ tấn công hoặc phòng thủ không được chạm bóng khi bóng trên đường bay xuống và ở trên hoặc ngang vòng rổ.
– Khi bóng ở trong rổ, đấu thủ phòng thủ không được chạm bóng hoặc chạm rổ.
– Trong ném rổ khi bóng chạm vòng rổ thì đấu thủ phòng thủ hoặc tấn công không chạm rổ hoặc chạm bảng.
• Xử phạt
• nếu người tấn công vi phạm bóng sẽ không được tính điểm. Cho đối phương phát bóng biên dọc nơi đường ném phạt kéo dài.
• nếu như người phòng thủ vi phạm đội đối phương được tính 2 hoặc 3 điểm tùy vào vị trí khi bóng được ném rổ. Cho đội bị tính điểm được phát bóng biên ngay như là bóng vào rổ.
– nếu như đấu thủ của cả 2 đội vi phạm cùng lúc, bóng không được tính điểm trận đấu tiếp tục bằng nhảy tranh bóng.
5. Luật ném phạt
– Đấu thủ gây lỗi cho người nào, người đó sẽ thực hiện ném một hoặc nhiều quả phạt, không được thay thế người ném phạt. nếu đấu thủ đó bị thương và phải rời khỏi sân thi đấu thủ vào thay thế được ném phạt, nếu như không có người thay thế thì đội trưởng sẽ chỉ định người ném phạt.
– Khi có lỗi kỹ thuật đội trưởng của đội được ném phạt sẽ chỉ định người ném phạt.
* Những quy định về ném phạt
– xếp sau đường ném phạt và ở giữa trong vòng tròn.
– có thể sử dụng mọi kỹ thuật ném rổ nhưng bóng không được chạm mặt sân, bóng vào rổ từ phía trên hoặc bóng chạm vòng rổ .
– Bóng dời khỏi tay trong vòng 5 giây kể từ thời điểm trọng tài trao bóng cho người ném phạt.
– Những đấu thủ trong vị trí ném phạt: Có tối đa 5 cầu thủ (3 phòng thủ và 2 người tấn công) có thể đứng ồ những vị trí ném phạt. Vị trí trước tiên trên mỗi vạch của khu vực giới hạn là của đối phương của người ném phạt. Các đấu thủ đứng xen kẽ trên những vị trí, các đấu thủ chỉ được đứng trong vị trí mà họ được quyền đứng ,
* Những trường hợp vi phạm pháp luật
– Khi trọng tài trao bóng cho đối thủ ném phạt và quá 5 giây bóng chưa dời tay người ném.
– Bóng không chạm vào vành rổ hoặc rổ.
– Thực hiện làm giả lần ném phạt.
* Chân dẫm lên đường ném phạt, dẫm lên phía trước đường ném phạt trước khi bóng chạm vòng rổ hoặc vào rổ.
* Các đấu thủ khác chân dẫm vạch khu cấm hoặc xâm phạm khu cấm khi bóng chưa dời tay người ném.
* Xử phạt:
– nếu người ném phạt và đồng đội của anh ta vi phạm thì bóng không được tính điểm và đối phương được phát bóng biên ở đường ném phạt kéo dài trừ khi có một hoặc nhiều quả phạt khác được làm.
– Nêu phòng thủ vi phạm thì bóng vào rổ được tính điểm còn không vào rổ được ném phạt lại.
6. Luật thay người
– Một đội có thể thay đổi đấu thủ khi có cơ hội thay người.
– Một thời cơ thay ngưòi bắt đầu khi: bóng chết, đồng hồ thi đấu dừng lại và khi trọng tài làm xong thủ tục báo lỗi cho ban thư ký. Bóng vào rổ trong 2 phút cuối của hiệp thứ 4 hoặc bất kỳ hiệp phụ nào mà đội bị bóng vào rổ có yêu cầu thay người.
– Không được phép thay người khi: Sau một lần vi phạm đội không được quyền phát bóng biên, giữa hoặc sau những quả ném phạt của một lần xử phạt cho đến khi bóng chết lần nữa và đồng hồ thi đấu đã chạy.
Ngoại trừ:
+ Đội phát bóng biên có thay người.
+ Một trong hai đội phạm lỗi.
+ Trọng tài dừng trận đấu.
7. Cách tính điểm trong môn bóng rổ
Một tình huống ném bóng vào rổ chỉ được tính điểm khi, bóng lọt từ phía trên lọt vào rổ.
Cách tính điểm với những pha ném bóng vào rổ thành công
- Ném phạt thành công có thể được tính một điểm.
- 2 điểm được ghi khi cầu thủ đứng ở khu vực 2 và ném bóng vào rổ đối phương.
- Tương tự 3 điểm cũng được ghi khi bóng được ném đúng rổ tại khu vực 3.
- Trong một tình huống ném phạt hay ném bóng vào rổ, bóng chạm vào thành rổ(chưa vào rổ) ngay sau đấy có một cầu thủ tác động vào bóng và ghi điểm thì tính huống đấy đội ghi điểm sẽ được cộng 2 điểm.
- Một tình huống ném bóng vào rổ của đội nhà (vô tình) thì 2 điểm sẽ được dành cho đội của đối phương.
- Cầu thủ cố tình ném bóng vào lưới của đội nhà sẽ không tính điểm.
12. Bắt lỗi mang tính ý thức thi đấu trong luật bóng rổ
- Cũng như rất nhiều những môn thể thao khác, tinh thần thể thao trong bộ môn bóng rổ rất được coi trọng.
- Bất kỳ VĐV, HLV vi phạm luật chơi bóng rổ về ý thức thi đấu đều bị tính là vi vi phạm pháp luật.
- Cầu thủ hoặc HLV có những lời lẽ và hành động phản cảm trên sân đều bị tính là phạm vào ý thức thi đấu của cầu thủ.
- Vận khích lệ dùng những tiểu xảo nhằm ngăn cản đối phương, một cách không theo qui định của pháp luật. Cầu thủ cố ý gây thương tích cho đối phương.
Kết
(Nguồn tham khảo: kaosports, meta, bongrotv)
